Średniowieczny relikwiarz znaleziony na Lubelszczyźnie

Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków poinformował o kolejnym ciekawym odkryciu na terenie Lubelszczyzny. Jeden z mieszkańców gminy Sawin (pow. chełmski) przez przypadek odnalazł enkolpion (z łaciny: pektorał), czyli średniowieczny relikwiarz noszony na piersiach przez chrześcijan. Na ogół były w nim umieszczane relikwie lub cytaty pochodzące z Biblii. Relikwiarze te mogły przybierać różne formy, jednak najczęściej były to krzyże, ryby, kotwice lub serca.

„Enkolpiony w kształcie krzyża nosili cesarze, dostojnicy kościelni. Były one zarówno znakiem dystynkcji, jak i formą wyznania wiary, prośbą o opiekę i ochronę przed złem, upamiętniały również chrzest lub pielgrzymkę do Ziemi Świętej, odbywaną często w okresie średniowiecza, głównie w XII-XIII w.” – opisuje na swoim facebookowym fanpage’u Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Jeden z takich przedmiotów trafił właśnie do chełmskiego urzędu konserwatorskiego. Znaleziony w gminie Sawin relikwiarz zachował się w bardzo dobrym stanie. jest otwierany, ma łącznie 75 mm wysokości, 42 mm szerokości, a jego grubość wynosi 6 mm. Enkolpion jest dwuczęściowy, a jego kształt przypomina krzyż łaciński. Jest odlany z brązu, ale zachowały się na nim także ślady dawnego pozłacania. Ramiona krzyża są zaokrąglone, „uformowane w kształcie medalionów z charakterystycznymi guzkami, które podkreślają przejście ramion w medaliony”, jednak samych medalionów nie wyodrębniono.

„Na awersie (przodzie – przyp. red.) enkolpionu znajduje się doskonale czytelne, wykonane w formie płaskiego rytu przedstawienie Chrystusa Ukrzyżowanego z widocznym krzyżem (krzyż równoramienny nad głową Chrystusa, w miejscu titulusa, belka poprzeczna na dole). Postać ma wyprostowane nogi, stopy obok siebie, przepaskę biodrową sięgającą do kolan” – opisuje LWKZ.

Z kolei w centralnej części rewersu (czyli z tyłu relikwiarza), wyryty jest krzyż prawosławny oraz widoczne są napisy: „na belce pionowej НИКА (gr. NIKA – Zwycięzca/Zwycięża), natomiast na belce poprzecznej: od lewej do prawej monogram IC XC (gr. Iesous Christos – Jezus Chrystus)”. Wierzono, że takie napisy wzmacniają funkcję ochronną relikwiarza.

Średniowieczny relikwiarz wkrótce trafi do zbiorów Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza w Chełmie.

Zobacz także:

Źródło: Średniowieczny relikwiarz znaleziony na Lubelszczyźnie. Zabytek trafi do muzeum